Tu viện được công nhận là Di sản thế giới vào năm 2004. Với những kiến trúc đẹp mắt và ấn tượng hứa hẹn sẽ mang đến một trải nghiệm thú vị cho bất kỳ ai khi đến với Mông Cổ. Nằm cách 365 km về phía Tây của cố đô Karakorum, kinh đô Đế quốc Mông Cổ, tu viện Erdene Zuu là một trong những hàng trăm tu viện đẹp và nổi tiếng nhất tại Mông Cổ với tổng diện tích 0,16 km2. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, tu viện Erdene Zuu tồn tại đến tận ngày hôm nay và trở thành biểu tượng của Phật Giáo Mông Cổ cũng như điểm nổi tiếng tại vùng đất đại bàng Kharkhorin.
Tu viện này bao gồm những ngôi chùa độc đáo và bao quanh nó là một tường thành lớn được nối kết bằng 108 ngôi tháp được xây trên những bệ đá. Với lối trang trí đặc trưng hai màu chủ đạo đỏ và vàng, tu viện Erdene Zuu là sự kết hợp độc đáo của cả 3 phong cách kiến trúc cổ đại: Mông Cổ, Tây Tạng và Trung Hoa. Được xây dựng vào năm 1585 bởi Thái tử Abtai Sain Khan, ông nội của Zanabazar (một vị lãnh đạo tôn giáo nổi tiếng ở Đông Mông Cổ) sau khi ông gặp Đức Dalai Lama thứ ba và khi Phật giáo Tây Tạng được tuyên bố là quốc giáo ở Mông Cổ.
Đầu tiên, tu viện này bao gồm ba ngôi chùa mang kiến trúc Trung Hoa, được xây dựng bằng gạch và đá. Chúng xếp thành hàng ngang và quay mặt về hướng Đông. Do tác động của chiến tranh vào những năm 1680, tu viện này bị hư hại nặng và được tái thiết lại vào thế kỷ XVIII. Vào năm 1872 đã có đến 62 ngôi chùa được xây dựng ở bên trong. Sau đó, những ngôi chùa và nhà ở được xây thêm xung quanh những ngôi chùa chính cũng như bên ngoài vòng thành, đến đầu thế kỷ XX, ước tính đã có hơn 700 công trình được xây dựng. Và quần thể tu viện này, vào thời kỳ hoàng kim của nó, có đến 1.500 Tăng sĩ cư trú.
Năm 1937 được gọi là thời kỳ đen tối nhất của tu viện Erdene Zuu, khi Mông Cổ chịu sự kiểm soát của Xô Viết. Ngoại trừ ba ngôi chùa cùng dãy tường thành ở bên ngoài, còn lại tất cả những ngôi chùa ở Erdene Zuu bị phá hủy và các Tăng sĩ (số lượng chưa được biết đến) bị sát hại hay bị đày đến những trại giam ở Siberia. Những vật thể ở tu viện Erdene Zuu đã thoát khỏi bàn tay phá hoại nhờ vào sự giúp đỡ của quần chúng địa phương và những người lính có lương tâm. Những vật thể này được chôn ở những ngọn núi kế cận hay được cất giấu ở những nhà dân trong vùng. Tu viện này vẫn còn đóng cửa mãi đến năm 1965, khi nó được tái mở cửa như một viện bảo tàng, mà không phải như một nơi thờ phụng. Chỉ sau khi chế độ cộng sản ở Mông Cổ sụp đổ vào năm 1990, việc tự do tôn giáo mới được phục hồi và tu viện mới sinh hoạt trở lại.
Ngoài những ngôi chùa còn sót lại, điều làm du khách thích thú và chú ý tới địa điểm này chính là bức tường thành dài 400m. Nó được xây dựng từ xa xưa như là một bức bảo vệ những ngôi chùa bên trong. Đây là một nỗ lực nhằm chống lại sự tấn công của người ngoại tộc. Tuy nhiên sau này bức tường đã bị hư hại. Nó đã được xây bổ sung thêm 108 ngôi tháp với lối kiến trúc khá giống nhau.
Toàn bộ tu viện ban đầu được bao quanh bởi một bức tường có 108 bảo tháp, nhiều chuỗi hạt trong chuỗi tràng hạt của Phật giáo. Ngoài ra còn có nhiều vật tượng trưng cho nền độc lập của Mông Cổ. Thế nhưng, qua thời gian bị tàn phá, một số ít hiện vật còn tồn tại cho đến ngày nay. Tuy nhiên, với lối kiến trúc đẹp và độc đáo, nơi đây trở thành địa điểm tham quan nổi tiếng nhất của vùng cũng như là biểu tượng Phật giáo Mông Cổ.
Một vật thể nổi tiếng khác tại tu viện Erdene Zuu là tảng đá Kharkhorin nổi tiếng. Tảng đá này được cho có khả năng đặc biệt là ngăn chặn những suy nghĩ nhục dục. Truyền thuyết cho rằng một vị Tăng sĩ phạm giới dâm đã bị nhận lấy hình phạt nặng nề là bị thiến, và tu viện đã cho làm tảng đá này để nhắc nhở những Tăng sĩ khác về những trách nhiệm và bổn phận của họ. Tảng đá này được đặt trên một ngọn đồi bên ngoài tường thành của tu viện.
Ở tu viện Erdene Zuu, du khách có thể thấy những tranh vẽ, đồ trang trí và vật thể thiêu thùa có niên đại từ thế kỷ XV – XVII. Ngoài ra, còn có một thư viện lưu trữ những chữ viết hiếm và những ấn bản in bằng khuôn gỗ. Ở đây cũng lưu giữ những tác phẩm của nhà điêu khắc và họa sĩ Zanabazar (một người chuyên vẽ tranh minh họa kinh điển Phật giáo) vào thế kỷ XVII.
Bên ngoài tường thành có một ngôi chùa có tên là Laviran, mà nó nổi bật cả ở trong màu sắc và kích cỡ so với những chùa tháp ở khu vực tu viện Erdene Zuu. Ngôi chùa có màu vàng và trắng, khác với những công trình tôn giáo khác ở Mông Cổ thường thấy ngày nay là màu đỏ và màu xanh. Bên trong chùa Laviran, ta có thể nhìn thấy một bộ sưu tập về những di vật độc đáo tồn tại qua hàng thế kỷ. Tu Viện Erdene Zuu mở cửa miễn phí cho mọi người vào thăm quan cũng như lễ Phật, ngay ở bên ngoài cũng có một nhà trưng bày nho nhỏ về lịch sử của Mông Cổ.
Nếu muốn cảm nhận cuộc sống du mục, hãy đến Mông Cổ một lần, đặc biệt là viếng thăm tu viện Erdene Zuu – biểu tượng Phật giáo Mông Cổ để thấy được giá trị cuộc sống luôn nằm ở những gì giản dị nhất.