Đối với những người đam mê hoặc có thú vui sưu tầm đồng hồ đeo tay, ký hiệu chữ số 4 La Mã trên mặt đồng hồ luôn được xem là một ẩn bí ẩn. Bởi thay vì được ký hiệu “IV” như mọi người thường biết, các thương hiệu đồng hồ đều sử dụng ký hiệu “IIII”. Cách sử dụng này phổ biến đến mức có thể bắt gặp ngay cả ở những loại đồng hồ xa xỉ nhất như Rolex. Vậy đây là một lỗi sai của nhà sản xuất hay là dấu hiệu nhận biết của hàng fake?
1. Nguyên nhân trong thần thoại
Vào thời La Mã cổ đại, cách viết số 4 thành IIII thay vì IV khá phổ biến. Một số nhà ngôn ngữ học đã lý giải điều này bắt nguồn từ việc người La Mã muốn thể hiện sự tôn kính của mình với vị thần Jupiter (chúa tể của các vị thần, còn được xem như phiên bản La Mã của thần Zeus trong thần thoại Hy Lạp).
Điều này dẫn đến việc người ta kiêng việc sử dụng ký hiệu “IV” vì theo cách viết Latin, tên của thần Jupiter đầy đủ là IVPOTER. Có vẻ như truyền thống này đã được duy trì suốt một thời gian dài trong lịch sử, bởi ngay trên những chiếc đồng hồ mặt trời được chế tạo từ trước thế kỷ 19, cách viết “IIII” để thể hiện số 4 xuất hiện rất thường xuyên.
2. Tính đối xứng của các chữ số trên mặt đồng hồ
Các thương hiệu đồng hồ đeo tay danh tiếng luôn rất chăm chút cho tính thẩm mỹ của sản phẩm. Theo đó, nếu chia mặt đồng hồ thành 3 phần với số 4 La Mã ký hiệu là IIII thì 12 ký hiệu sẽ được chia cân bằng :
*4 số bắt đầu bằng I bao gồm: I, II, III, IIII
*4 số bắt đầu bằng V bao gồm: V, VI, VII, VIII
*4 số bắt đầu bằng X bao gồm: IX, X, XI, XII
Ở khía cạnh thuận lợi cho người sử dụng, số IV thường dễ bị nhầm với số VI nên cách ký hiệu IIII sẽ hạn chế những nhầm lẫn. Ngoài ra, khi dùng ký hiệu IIII thì mặt đồng hồ sẽ được chia làm hai nửa và mỗi nửa sẽ có tổng cộng 14 ký tự (tính theo các nét gạch).
3. Giai thoại lịch sử về vua Louis XIV của Pháp
Bên cạnh những lý giải có vẻ khoa học bắt nguồn từ ngôn ngữ, thẩm mỹ, tính đối xứng,… thì ký hiệu IIII còn gắn liền với giai thoại về chiếc đồng hồ của vua Louis XIV.
Tương truyền, vào thời vua Louis XIV (1638-1715), Pháp là nước có kỹ thuật làm đồng hồ tiên tiếng bậc nhất trên thế giới. Đây cũng là nơi tập trung rất nhiều thợ làm đồng hồ giỏi. Một lần, vua Louis XIV đã yêu cầu các thợ đồng hồ chế tác riêng cho mình một chiếc đồng hồ. Lúc này, các nghệ nhân nhận lệnh vẫn sử dụng ký hiệu La Mã IV quen thuộc để thể hiện số 4 trên mặt đồng hồ.
Tuy nhiên, vị vua nước Pháp lại tỏ ra không thích thú lắm, ông không đồng tình với ý kiến của các nghệ nhân nên đã yêu cầu phải sửa ký hiệu này. Vậy là để chiều lòng vị vua, các nghệ nhân đã sửa IV thành IIII. Kể từ đó, số 4 trên mặt đồng hồ được thể hiện theo cách như hiện nay.
